Co musisz umieć, żeby w 2030 roku przetrwać na rynku pracy? Są między innymi raporty World Economic Forum, które pokazują jakie kompetencje przyszłości będą popularne i zagwarantują sukces.
Jak zdobyć te kompetencje? Jak do nich podejść? Czy jest coś sensownego w tych kompetencjach, czy to kolejny raport, który pokazuje coś abstrakcyjnego? O tym będziemy dziś rozmawiać.
Kompetencje przyszłości
Od czasów moich studiów minęło już dwadzieścia kilka lat. Jak wtedy patrzyłem na kompetencje przyszłości i jak patrzę dziś na top skills of 2025 to mam wrażenie, że nic się nie zmieniło. Zmiana jest taka, że trochę inaczej się nazywają, trochę bardziej sexy, żeby napędzały trochę myślenie pod kątem rozwijania się. Z mojej perspektywy okazuje się, że te kompetencje, które były potrzebne w przeszłości i dawały sukces, są potrzebne w teraźniejszości i najprawdopodobniej będą potrzebne w przyszłości. Z pewnymi wyjątkami, o których możemy porozmawiać.
Od czasów mojego studiowania dużo rzeczy się zmieniło, zniknęły dyskietki 3,5 cala, zniknęły dyskietki 5,25 cala, nośniki usb znikają, jesteśmy w chmurze, dużo rzeczy się zadziało. Natomiast nie zmieniają się te rzeczy dotyczące nas jako ludzi. Jeden raport do którego zajrzałem to raport World Economic Forum, a drugi to raport Kompetencje przyszłości Uniwersytetu Warszawskiego. Temat kompetencji interesuje mnie też z perspektywy naszej fundacji Lider na Starcie. Jakich kompetencji potrzebują młodzi ludzie, żeby w przyszłości całość funkcjonowała. Chciałbym pokazać wam jak możecie je budować, inwestować w nie.
Uważam, że pewne kompetencje były pożądane od zawsze i zawsze będą. Popatrzmy na kompetencje z raportu Uniwersytetu Warszawskiego. Te kompetencje dzielą się na trzy kategorie: społeczne, poznawcze i techniczne.
Kompetencje społeczne:
- współpraca z innymi
- inteligencja emocjonalna
- zarządzanie ludźmi
- przedsiębiorczość
Współpraca z innymi jest w miarę oczywista. Inteligencja emocjonalna – można się kłócić czy inteligencja emocjonalna istnieje czy nie. W każdym razie chodzi o to, żeby mieć odrobinę empatii i poruszania się w rzeczywistości społecznej, która jest poza faktami. Zarządzanie ludźmi – chodzi o to, żeby być liderem dla zespołów. Przedsiębiorczość – aktywne rozwiązywanie problemów, sprawczość.
Kompetencje poznawcze:
- elastyczność poznawcza
- krytyczne myślenie
- kreatywność
- rozwiązywanie złożonych problemów
Elastyczność poznawcza – otwartość na zmiany, szukanie, szybkie uczenie się. Krytyczne myślenie – pod kątem tego co obserwuję w dyskusjach na FB i na LinkedIN to brak krytycznego myślenia. Pojawia się obrazek i od razu się pojawia wniosek, nie ma krytycznego myślenia poza nagłówki. To, że ktoś ma sprawność intelektualną, nie znaczy, że stosuje krytyczne myślenie. Kreatywność i rozwiązywanie złożonych problemów – super.
Kompetencje techniczne:
- podstawowe kompetencje cyfrowe
- zaawansowane kompetencje cyfrowe
- kompetencje inżynierskie
Te są dużo bardziej enigmatyczne. Można się zastanawiać co tam pod spodem się znajduje. Nazwanie tego w ten sposób robi to trochę hermetyczne według mnie.
Popatrzmy sobie jak to wygląda pod kątem tego, czego uczą polskie uczelnie. Powołuje się na ten raport, ja krytycznie go nie przeanalizowałem do końca, natomiast na kilka rzeczy bym zwrócił uwagę. I tak:
81% studentów deklaruje, że uczy się na studiach kreatywności i krytycznego myślenia. Jeżeli tak jest, to bardzo super. Mam wrażenie, że jak trafi się na dobrych wykładowców filozofii i analizy to faktycznie to działa.
72% studentów deklaruje, że uczy się na studiach rozwiązywania złożonych problemów. a 68% studentów, że uczy się przedsiębiorczości. Super, jeżeli tak jest to znaczy, że mamy świetne uczelnie.
Naukę wykorzystania nowych programów cyfrowych i narzędzi deklaruje 67%, współpracy z innymi 65%, inteligencji emocjonalnej 59%, a zarządzania ludźmi 53%.
Nie kłócąc się o liczby, to jak popatrzymy na to jak to wygląda to na dole lądują kompetencje, które teoretycznie są najprostsze do nauczenia. Być może to, że się o nas mówi, że jako Polacy nie potrafimy ze sobą współpracować ma swoją przyczynę. Tak więc współpracy, inteligencji emocjonalnej i zarządzania ludźmi prawdopodobnie musisz się nauczyć poza uczelnią.
Naucz się kompetencji przyszłości zarządzając projektami
Patrząc na kompetencje przyszłości w obu raportach, bardzo wiele z nich potrafi wypracować praca w projektach. Jasne, że widzę wszystko w projektach, ale zarządzanie projektami takie jest. Dam wam kilka przykładów.
Kompetencja z raportu World Economic Forum – Myślenie analityczne i innowacyjność. Tworzenie kart projektów, rozpoczynanie projektów jest esencją myślenia analitycznego i innowacyjności. Kombinowanie nowych sposobów, nowych projektów, prezentowanie ich przed ludźmi, którzy będą je oceniać sprawia, że coraz lepiej będziesz składać klocki, których nikt wcześniej nie poskładał. By zrobić dobrą kartę projektu naprawdę trzeba połączyć wiele elementów ze sobą. Z kolei, żeby zrobić projekt, który wszystkich zachwyci trzeba odpalić innowacyjność. Nie tylko na poziomie wymyślania rzeczy od zera, bo to jest trudne. Wymyślenie innowacje, której nikt inny nie zrobił jest mega złożone, ale jest coś takiego w innowacyjności jak aplikowanie z innych dziedzin do twojej. To jest łatwiejsze i dużo częściej występuje niż wymyślenie czegoś całkiem kreatywnego, nowego i unikalnego.
Następna kompetencja – Aktywne uczenie się i strategie edukacyjne. Uczymy się całe życie, jak to przełożyć na praktykę? Retrospekcje w projekcie. Przeglądy projektów- plus i delta. Co wyszło dobrze, na co musimy zwrócić uwagę jak możemy działać lepiej. Tak to nie wyczerpuje tematu, pokazuje wam co może się dorzucić do koszyczka umiejętności, które były potrzebne kiedyś, są potrzebne teraz i wg. ekspertów będą potrzebne w przyszłości.
Kompetencja – Rozwiązywanie złożonych problemów. Weźmy przykład w projekcie – kryteria sukcesu interesariuszy vs. ograniczenia projektu. Masz kilka różnych grup z różnymi oczekiwaniami, różne poziomy hierarchii oczekiwań oraz ograniczenia projektu budżet, czas, zespół itd. Poskładaj, zgraj w czasie. Cały projekt jest złożonym projektem.
Kolejna kompetencja – Krytyczne myślenie i analiza. Zarządzanie oczekiwaniami interesariuszy. W jaki sposób dojść do tego czego ludzi naprawdę oczekują, jak pogodzić sprzeczne oczekiwania, jak sprzedać informację w taki sposób, żeby ktoś się zgodził. To nie jedyne miejsce w projekcie gdzie się tego nauczysz. Nauczysz się tego tworząc zakres, pracując z ryzykiem itd.
Następna – Kreatywność, oryginalność i inicjatywa. Praca z trójkątem projektowym – ograniczeń zakresu, czasu i kosztów. Trzeba się nieźle nagimnastykować, żeby dowieźć projekt w ograniczeniach projektu trzeba się nieźle nagimnastykować. Do tego dochodzi przedsiębiorczość, najlepsi kierownicy projektów szukają rozwiązań tam gdzie nikt inny by nie zajrzał.
Kolejne – Przywództwo i wpływ społeczny. Zarządzanie zespołem i interesariuszami to cała dziedzina i wg. mnie jedna z najważniejszych. Dostajesz ludzi do projektu, którzy do ciebie nie raportują i musisz zbudować autorytet. Pracujesz z ludźmi wyżej w hierarchii to są klientem, szefem twojego szefa i musisz wywierać na nich wpływ. Ciężko o lepszą szkołę.
Technologia użycie, monitoring i kontrola. Wszelakie narzędzia do zarządzania projektami – nauczysz się korzystać z nich w płynny sposób. Nauczenie się ich da ci niesamowitą dźwignię.
Technologia – projektowanie i programowanie. Programowania w zarządzaniu projektami się nie nauczysz.
Odporność, tolerancja stresu i elastyczność. W projektach jesteś za wszystko odpowiedzialny, jak coś pójdzie nie tak to jesteś winny. Na początku nikt nie wie jak projekt zrobić, a na końcu każdy wie jak można było zrobić lepiej…
Racjonalność, rozwiązywanie problemów, pomysłowość. Jest takie powiedzenie, że projekt to problem z datą rozwiązania. Zaczynasz robić projekt to od początku masz same problemy. Znajdujesz techniki, które pozwalają ci z tymi problemami sobie radzić na różne sposoby, na różnych poziomach.
Większość kompetencji przyszłości da się wypracować prowadząc projekty. Jestem nieobiektywny ale wiem też jak to wszystko działa i ile wartości przynosi. Jeżeli chcesz te kompetencje zdobywać jedną ze ścieżek obejmującą wiele z nich jest zarządzanie projektami.
Nie stresowałbym się tym, że ktoś nagle odkrył kompetencje przyszłości i nagle musi wszystko rzucić. Nie, ktoś na nowo, marketingowo napisał te, które działały od zawsze. To nie są kompetencje, które nie są do opanowania. Można się uczyć punktowo w różnych miejscach albo spróbować cały pakiet – zapraszam do projektów.
VIDEO